Kleurhistorisch onderzoek (KHO) is een zelfstandige discipline. Momenteel wordt er een Uitvoeringsrichtlijn voor KHO opgesteld ter verduidelijking voor opdrachtgevers of betrokken partijen, om uniformiteit onder kleurhistorisch onderzoekers te creëren en kwaliteit te waarborgen. Ik heb actief mee gewerkt aan het opstellen van de richtlijnen binnen de werkgroep URL. Aan de hand van enkele passages uit de ontwerp URL wordt hieronder beknopt uitgelegd waarvoor en wat KHO is.

Kleurhistorisch onderzoek kan om verschillende redenen worden uitgevoerd:


1. Het KHO kan worden ingezet om aanwezig kleurig materiaal gebruik en kleurige afwerklagen te documenteren.

2. Het KHO brengt de geschiedenis van het materiaal, kleur- en verfgebruik op de architectuur naar voren. Hierdoor ontstaat een beter begrip van de verschillende bouw- en architectuurstijlen en ruimteconcepten en hun kleurgebruik.


3. Het KHO geeft een beter begrip van eerdere veranderingen aan een gebouw.

4. De bij het KHO teruggevonden kleuren of bijzondere afwerkingen kunnen als onderlegger genomen worden bij de conservering, restauratie of herstelwerkzaamheden en het toekomstig gebruik van een gebouw.

In de brochure kleuronderzoek van de RCE (nr.25, 2005) worden vier typen onderzoek voor kleurhistorisch onderzoek gehanteerd: Kleurhistorische inventarisatie, kleurhistorische verkenning, specialistisch kleurhistorisch onderzoek, integraal afwerkingsonderzoek. Deze typen geven een oplopende mate van gedetailleerdheid aan. Voor alle vier ben ik tijdens mijn opleiding bij de SRAL opgeleid. De onderzoektypes worden, afhankelijk van het object, separaat of aanvullend op elkaar uitgevoerd. De specificaties van de vier verschillende types zijn uitgewerkt in de URL. Hier vindt u ze uitgelicht.

Afhankelijk van het type onderzoek worden de volgende onderzoeksmethoden (zie afbeeldingen hiernaast voor uitleg) ingezet:

• Het maken van puncties, sonderingen, stratigrafieën/kleurtrappen en kleurvensters in het verflagenpakket

• Het verrichten van topografisch onderzoek

• Het bestuderen/analyseren van verfmonsters

• Het verzamelen, bestuderen en interpreteren van archiefmateriaal

• Kleurmetingen

• Een bondige en duidelijke rapportage volgens de richtlijnen van de RCE/URL

Voor het uitvoeren van een kleurhistorisch onderzoek geldt een (voorafgaand/tegelijktijdig uitgevoerd) bouwhistorisch onderzoek als een belangrijke bron.